ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΣ: Οι Πατέρες λένε πως η Εκκλησία είναι ένα μεγάλο Νοσοκομείο που εφημερεύει σε εικοσιτετράωρη βάση, εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια.

Ένα Νοσοκομείο που εφημερεύει για όλους.
Για ασφαλισμένους και ανασφάλιστους.
Για πλούσιους και για άπορους.
Για επώνυμους και ανώνυμους και περιθωριακούς ανθρώπους.
Ένα μεγάλο Νοσοκομείο στο οποίο αντιμετωπίζεται κάθε νόσημα όσο βαθύ, όσο λοιμώδες και όσο θανατηφόρο και αν είναι.

Ένα μεγάλο Νοσοκομείο στο οποίο:

Μπαίνεις άρρωστος και βγαίνεις υγιής, όπως η αιμορροούσα.

Μπαίνεις διώκτης και βγαίνεις Απόστολος, όπως ο Παύλος.

Μπαίνεις αμαρτωλός και βγαίνεις άγιος, όπως η αγία Μαρία η Αιγυπτία.

Μπαίνεις λύκος και βγαίνεις αρνί, όπως ο άγιος Μωυσής ο Αιθίοπας.

Μπαίνεις πτώμα εν αποσυνθέσει και ανίστασαι τετραήμερος, όπως ο Λάζαρος!

Γεροντικό

ΘΑΥΜΑΤΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ: Πίσω Λιβάδι της Πάρου, προπαραμονή Δεκαπενταύγουστου 1931, βρίσκονταν τρεις ομάδες ψαράδων, που ψάρευαν τις νύχτες με τα γρι-γρι στο στενό μεταξύ Πάρου και Νάξου.

Εκείνη τη νύχτα η μία ομάδα έμεινε στο μικρό λιμάνι. Οι ψαράδες το έριξαν στο πιοτό, το πιοτό έφερε το κέφι, κι εκείνο παρεξηγήσεις και βαρείες κουβέντες.
Ούτε την Παναγία δεν σεβάστηκαν οι βλάσφημοι. Του κάκου προσπαθούσαν ο λιμενοφύλακας και ο μαγαζάτορας του μικρού λιμανιού να τους συγκρατήσουν.

Απότομα ο ουρανός βάρυνε. Η θάλασσα άρχισε να μουγκρίζει. Σε μισή ώρα το κύμα σηκώθηκε βουνό, παρασύροντας το ψαροκάικο και τις βάρκες με τις λάμπες, μέχρι που τις πέταξε σπασμένες στη στεριά. Κατόπιν η θάλασσα γαλήνεψε, κι ένα καίκι από τη Νάξο φάνηκε να μπαίνει στο λιμανάκι. Ο καπετάνιος του απόρησε βλέποντας τα συντρίμμια στη στεριά.

– Πως έγινε αυτό; ρώτησε. Εγώ ταξίδευα με θάλασσα γυαλί!

– Ήταν θαύμα της Παναγίας, εξήγησε ένας από τους ψαράδες του γρι-γρι.

Οι περισσότεροι συμφώνησαν. Δυό-τρεις όμως μίλησαν ειρωνικά κι έδωσαν άλλη εξήγηση:

– Ήταν ανεμοστρόβιλος. Καλά που δεν μας σήκωσε στον ουρανό τις βάρκες.

Ένας μάλιστα, ο Γρηγόρης Λιάκουρας, πρόσθεσε:

– Άντε μωρέ, που ήταν θαύμα! Όρεξη δεν είχε η Παναγιά – να μην τη στολίσω και τώρα – να καταπιάνεται με μας τους ψαράδες.

Αυτά είπε και πήγε να δεί τη ζημιά που είχε πάθει η δική του ψαρόβαρκα. Τη βρήκε σμπαραλιασμένη. Έφτυσε τότε έξαλλος πάνω στα συντρίμμια, βλαστήμησε πάλι την Παναγία και αποσύρθηκε να κοιμηθεί.

Μόλις ξάπλωσε, είδε ολοζώντανη την Παναγία, – σαν σε όνειρο, σαν σε ξύπνιο – να τον πλησιάζει και να τον ερωτά:

– Γιατί, παιδί μου, δεν με σέβεσαι;

– Τι είν’ αυτά που μου λες, κυρά μου; θύμωσε εκείνος. Δεν σε ξέρω καθόλου. Πότε δεν σε σεβάστηκα;

– Δεν με ξέρεις; Τότε γιατί όλο με βλαστημάς;

Στα λόγια αυτά τινάχτηκε όρθιος. Έκανε να φωνάξει, να τρέξει, αλλά δεν μπορούσε. Τα πόδια του είχαν βυθιστεί ως τα γόνατα στην άμμο. Έκανε τον σταυρό του. Και τότε είδε πάλι, ξεκάθαρα πιά, την Παναγία και την άκουσε να του λέει:

– Έλα στο σπίτι μου, στην Εκατονταπυλιανή, στην Παροικία της Πάρου. Έλα εκεί να με προσκυνήσεις.

Ο Διάκουρας έφυγε την ίδια στιγμή σχεδόν τρέχοντας. Έφθασε στην Εκατονταπυλιανή λίγο μετά την ανατολή του ηλίου. Έτρεξε γρήγορα στο εικόνισμα της Θεοτόκου. Στη θεία της μορφή αναγνώρισε τη γυναίκα του οράματός του. Γονάτισε και προσευχήθηκε ώρες ολόκληρες. Ύστερα γύρισε στο Πίσω Λιβάδι. Εκεί διαπίστωσε ένα καινούργιο θαύμα: Οι βάρκες και το ψαροκάικο έστεκαν στη στεριά χωρίς καμιά ζημιά!

Είμαστε προετοιμασμένοι να βρούμε τον Θεό όπως είναι, ακόμα και αν η συνάντηση καταλήξει σε καταδίκη μας και η ανατροπή όλων των αξιών που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαμε σε υπόληψη;
Μήπως η απουσία του Θεού από τη ζωή μας και από τις προσευχές μας δεν οφείλεται συχνά στο γεγονός ότι εμφανιζόμαστε σαν άγνωστοι συχνά σε Αυτόν, που αν κάποτε βρισκόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο μαζί του δε θα Τον προσέχαμε ή δε θα Τον αναγνωρίζαμε;

Κάτι τέτοιο δε συνέβαινε και όταν ο Χριστός περπατούσε στους δρόμους της Ιουδαίας και της Γαλιλαίας;

Πόσοι από τους σύγχρονούς Του δεν Τον συνάντησαν, δεν πέρασαν από δίπλα Του χωρίς να Τον γνωρίσουν ή ακόμα να υποπτευθούν ότι είχε κάτι ξεχωριστό επάνω Του;

Κάπως έτσι δεν Τον είδαν τα πλήθη στο δρόμο προς τον Γολγοθά; Σαν έναν εγκληματία, σαν κάποιο που είχε ταράξει τη δημόσια τάξη και τίποτε άλλο; Κάπως έτσι δε σκεπτόμαστε τον Θεό, ακόμα και είμαστε σε θέση να νιώσουμε κάπως την παρουσία Του;

Και μήπως δεν τον αποφεύγουμε γιατί καταλαβαίνουμε πως θα ταράξει και τις δικές μας ζωές, θα κλονίσει τις αξίες μας;

Υπ’ αυτές τις συνθήκες δεν μπορούμε να περιμένουμε να Τον συναντήσουμε στην προσευχή μας. Για να το θέσω πιο ωμά, θα έπρεπε να ευχαριστούμε το Θεό με όλη μας την καρδιά που δεν μας παρουσιάζεται σε κάτι τέτοιες στιγμές, που δεν είμαστε έτοιμοι, αφού Τον αμφισβητούμε όχι όπως ο Ιώβ, αλλά όπως ο κακός ληστής στο σταυρό.

Μια τέτοια συνάντηση θα ήταν δικαστήριο και καταδίκη για μας. Πρέπει να μάθουμε να κατανοούμε αυτή Του την απουσία και να κρίνουμε τους εαυτούς μας, μια και δε μας κρίνει ο Θεός.

 «Και δημιούργησε ο Θεός τον άνθρωπο· σύμφωνα με τη δική του εικόνα τον δημιούργησε». Μήπως όμως δεν πρόσεξες ότι ήταν ελλιπή κι όχι επαρκή τα αποδεικτικά στοιχεία, που παρουσιάσαμε;
«Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με τη δική μας εικόνα και κατά τη δι­κή μας ομοίωση». Η απόφαση είχε δύο στοιχεία «κατ’ εικόνα» και «καθ’ ομοίωση».

Η δημιουργία όμως έχει ένα. Πώς εξηγείται αυτό; Μήπως αρχικά σκέφθηκε ο Θεός διαφορετικά, και εκ των υστέρων άλλαξε γνώμη; Μήπως κάποια μετάνοια ακολούθησε ευθύς μετά τη δημιουργία; Μήπως εκφράζεται η αδυναμία του Δημιουργού, που άλ­λα αποφασίζει πιο μπροστά, κι άλλα πραγματοποιεί με­ταγενέστερα;

Ή μήπως κρύβεται κάποια πολυλογία σ’ αυτά τα λόγια; Γιατί αμέσως αυτό λέει· «Ας δημιουργή­σουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα και την ο­μοίωση».

Γιατί, αφού είπε «κατ’ εικόνα», δεν παρέλειψε να προσθέσει: και «καθ’ ομοίωση». Απ’ αυτές όποια ά­ποψη κι αν προτιμήσουμε, θα κατηγορήσουμε το γραφτό λόγο. Γιατί αν λέει το ίδιο πράγμα με δύο όρους, είναι πλεονασμός, το να επαναλαμβάνει δύο φορές τα ίδια.

Αλλά το να λέμε ότι στην Αγία Γραφή υπάρχει λόγος περιττός, είναι φοβερή βλασφημία. Γιατί δεν περιέχει λόγια περιττά. Συνεπώς είναι αναγκαίο να δημιουργήθηκε ο άνθρωπος σύμφωνα με την εικόνα του Θεού και καθ’ ο­μοίωση.

Αλλά γιατί δεν λέει: Και δημιούργησε ο Θεός τον άν­θρωπο σύμφωνα με τη δική του εικόνα και κατά την ομοίωση; Αδυνατεί ο Δημιουργός; Είναι άσεβής ο λόγος. Μήπως μετανόησε Εκείνος που δίνει την προσταγή; Α­κόμη πιο βλάσφημο και να το σκεφθείς.

Αλλά μήπως είπε, κι ύστερα μετέβαλε γνώμη; Όχι. Ούτε η Γραφή το λέ­ει, ούτε ο Δημιουργός αδυνατεί, ούτε η αρχική θέληση ματαιώθηκε. Και ποιός είναι ο λόγος της σιωπής; «Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με τη δική μας εικόνα και κατά την ομοίωση». Απ’ αυτά τα δύο, το μεν ένα το αποκτάμε κατά την ώρα της δημιουργίας το δε άλλο το πετυχαίνουμε με τη θέληση. Κατά την πρώτη δημιουργία μαζί με μας συνυπάρχει και το ότι έχουμε δημιουργηθεί σύμφωνα με την εικόνα του Θεού.

Το να φθάσουμε να ομοιάσουμε με το Θεό, το πετυχαίνουμε εμείς οι ίδιοι με την ελεύθερη προαίρεση. Κι αυτό το σχετικό με την προαίρεση υπάρχει μέσα μας με τρόπο δυναμικό, το μεταφέρουμε δε στους εαυτούς με τρόπο ενεργητικό. Κι αν δεν έλεγε ο Κύριος εκ των προτέρων, όταν μας δη­μιουργούσε, «ας δημιουργήσουμε» και «κατά την ομοίω­ση», αν δηλαδή δεν μας είχε χαρίσει τη δύναμη να φθάσουμε στο «κατά την ομοίωση», δε θα είχαμε πάρει στην εξουσία μας την ομοίωση προς το Θεό. Τώρα όμως δυνα­μικά μας είχε δημιουργήσει για να μοιάσουμε στο Θεό.

Και με το να μας δίνει τη δύναμη, για να μοιάσουμε στο Θεό, μας αφήνει να γίνουμε οι ίδιοι εργάτες της ομοίωσης προς το Θεό. Κι αυτό έγινε με το σκοπό να αναγγέλλει η αμοιβή τη δουλειά, και για να μην είμαστε σαν τις εικόνες που ζωγραφίζει ο ζωγράφος και βρίσκονται έτσι τυχαία, και τέλος τα αγωνίσματα για τη δική μας εξομοίωση να μην αποδώσουν σε άλλον τον έπαινο.

Γιατί όταν βλέπεις την εικόνα, να είναι φτιαγμένη με ακρίβεια ως προς το πρωτότυπο, δεν επαινείς την εικόνα, αλλά θαυμάζεις το ζωγράφο. Για να είναι, λοιπόν, για μένα ο θαυμασμός κι όχι για κανένα ξένο, άφησε ο Θεός σε μένα, το να γίνω ό­μοιος με το Θεό. Γιατί με το να είμαι λογικός, έχω το κατ’ εικόνα. Γίνομαι όμως καθ’ ομοίωση, με το να γίνω Χρι­στιανός. Γιατί μας παραγγέλλει: «Να γινόσαστε τέλειοι, όπως είναι τέλειος ο ουράνιος Πατέρας σας» (Ματθ. 5, 48).

Βλέπεις πού μας αποδίδει ο Κύριος το καθ’ ομοίωση; Στην αγαθότητα, γιατί ανατέλλει τον ήλιο του στους πο­νηρούς και στους αγαθούς και βρέχει για τους δικαίους και για τους άδικους. Αν γίνεις άνθρωπος, που αποστρέφεσαι την πονηρία, αμνησίκακος, που δεν θυμάσαι τη χθε­σινή έχθρα, αν φθάσεις να αγαπάς τους αδελφούς σου και να συμπάσχεις μαζί τους, ομοίασες προς το Θεό.

Αν συγχωρείς τον εχθρό σου μέσα από την καρδιά σου, ομοίασες προς το Θεό. Αν γίνεις για τον αδελφό σου, που έσφαλε σε βάρος σου, τέτοιος που είναι ο Θεός για σένα τον αμαρτωλό, ομοίασες προς το Θεό με την ευσπλαχνία προς τον πλησίον σου.

Συνεπώς έχεις μεν το κατ’ ει­κόνα, με το ότι είσαι λογικός, αλλά μπορείς να γίνεις καθ’ ομοίωση, με το να φορέσεις πάνω σου σαν ένδυμα την αγαθότητα. Απόκτησε αισθήματα συμπάθειας, την αγαθότητα, για να ενδυθείς το Χριστό.

Γιατί με όλα ε­κείνα τα προτερήματα με τα οποία καλλιεργείς μέσα σου τη συμπάθεια, με αυτά ενδύεσαι το Χριστό. Και με την οικειότητά σου προς το Χριστό, γίνεσαι οικείος με το Θεό. Έτσι η διήγηση γίνεται διδασκαλία για την ανθρώπινη ζωή.

«Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με τη δική μας εικόνα». Έχω λοιπόν, το κατ’ εικόνα με τη δη­μιουργία. Γίνομαι δε και καθ’ ομοίωση με τη θέλησή μου. Γιατί έδωσε τη δύναμη για το καθ’ ομοίωση. Γιατί αν σε δημιουργούσε και καθ’ ομοίωση, πώς θα φαινόταν η δόξα σου; Και γιατί να έπαιρνες εσύ το στεφάνι της νίκης;

Γιατί αν ο Δημιουργός σού πρόσφερε το παν, με ποιό τρόπο θα ανοιγόταν για σένα η βασιλεία των ουρανών; Τώρα όμως το μεν ένα σου έχει δοθεί, ενώ το άλλο μένει ατελείωτο, ώστε, όταν καταστήσεις τον εαυτό σου τέλειο, να γίνεις άξιος της ανταμοιβής από το Θεό. Και πώς γινόμαστε καθ’ ομοίωση Θεού; Με τη βοήθεια των Ευαγγελίων. Τί είναι ο Χριστιανισμός; Εξομοίωση με το Θεό, κατά το δυνατό στην ανθρώπινη φύση.

Εφόσον αποδέχτηκες να γίνεις Χριστιανός, σπεύσε να αναδειχθείς όμοιος με το Θεό, φόρεσε ως ένδυμα το Χριστό. Αλλά πώς θα τον ενδυθείς, συ που δεν έχεις σφραγισθεί, συ που δεν έχεις λά­βει το Βάπτισμα; Συ που δεν πήρες ακόμη τη στολή της αφθαρσίας; Διώχνεις μακριά την εξομοίωσή σου προς το Θεό.

Αν σου έλεγα· έλα να γίνεις όμοιος με το βασι­λιά, δε θα με θεωρούσες ευεργέτη; Επειδή θέλω να σε κά­νω όμοιο με το Θεό, αποφεύγεις το λόγο που σε θεο­ποιεί, αφού κλείνεις τα αυτιά, για να μην ακούσεις ούτε κι αυτά τα σωτήρια λόγια;

Πηγή: Του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Περί κατασκευής του ανθρώπου, εκδ. Τέρτιος, σ. 311-317.